خراسان – مورخ چهارشنبه 1392/06/13
نويسنده: دانش پور
باشگاه هاي ورزشي، آرايشگاه هاي زنانه، ميهماني هاي دوستانه و همه مجموعه هايي که به نحوي مرکزي است براي کنار هم بودن زنان و دختران، گاهي همه اين مکان ها راهنماي غلطي مي شود براي استفاده از انواع و اقسام قرص ها، داروها و مکمل هايي که حتي برخي از آن ها به اصطلاح گياهي هستند آن هم براي لاغر يا چاق شدن؛ شفافيت پوست و حتي شادابي و انرژي مضاعف داشتن. داروهايي که بعد از مدتي بي آن که مصرف کننده بداند او را گرفتار اعتياد مي کند. نسترن هنوز ۲۰ سالش تمام نشده، اما به جاي شادابي، چهره اي پژمرده دارد. مي گويد: ۲ سال پيش در باشگاه ورزشي تشويق شدم از قرصي
استفاده کنم که در يک ماه ۵ کيلو وزن را کم مي کند.نويسنده: دانش پور
باشگاه هاي ورزشي، آرايشگاه هاي زنانه، ميهماني هاي دوستانه و همه مجموعه هايي که به نحوي مرکزي است براي کنار هم بودن زنان و دختران، گاهي همه اين مکان ها راهنماي غلطي مي شود براي استفاده از انواع و اقسام قرص ها، داروها و مکمل هايي که حتي برخي از آن ها به اصطلاح گياهي هستند آن هم براي لاغر يا چاق شدن؛ شفافيت پوست و حتي شادابي و انرژي مضاعف داشتن. داروهايي که بعد از مدتي بي آن که مصرف کننده بداند او را گرفتار اعتياد مي کند. نسترن هنوز ۲۰ سالش تمام نشده، اما به جاي شادابي، چهره اي پژمرده دارد. مي گويد: ۲ سال پيش در باشگاه ورزشي تشويق شدم از قرصي
اين قرص واقعاً باعث کاهش وزنم شد ضمن آن که احساس شادي بيشتري نسبت به گذشته داشتم. بيشتر از ۵ ماه به طور مکرر اين داروها را استفاده کردم اما عوارض آن خود را نشان داد به نحوي که به مرور زمان دچار خواب آلودگي و پوست کدر و پژمرده شدم اکنون متوجه شده ام قرصي که مصرف مي کردم در خود نوعي مواد مخدر داشته و همه آثار زودهنگام قرص ها هم به همين دليل بوده است. مريم نيز دختر معتاد ديگري است که در يکي از کلينيک هاي ترک اعتياد با او هم صحبت مي شوم. وي که بيش از ۱۰ سال است که گرفتار اعتياد شده، مي گويد: از کودکي سايه سنگين داشتن پدري معتاد را حس مي کرديم اما وقتي مادرم نتوانست شرايط راتحمل کند و رفت، من و برادرم که هر شب و روز شاهد پهن شدن بساط اعتياد پدرمان بوديم با او همراه شديم. اما اکنون آن قدر نگاه هاي ناروا را تحمل کرده ام که واقعاً از شرايط موجود خسته ام. او ادامه مي دهد: الان هم از ترس اين که مبادا کسي از آشنايان و دوستان مرا ببيند به اين مرکز که فاصله زيادي از محل زندگي ام دارد آمده ام تا شايد بتوانم اعتياد را براي هميشه کنار بگذارم.
اگرچه هنوز هم در جامعه ما حتي سيگار کشيدن زنان قبح اجتماعي دارد اما واقعيت هاي موجود شرايطي فراتر از اين را نشان مي دهد آن گونه که وقتي صحبت از اعتياد مي شود، ديگر نمي توان آن را پديده اي صرفاً مردانه دانست.
برخي از آسيب هاي اجتماعي همه چيز راتغيير داده و اعتياد زنان به عنوان معماران کانون خانواده ها يکي از اين آسيب هاست.
۱۰ درصد معتادان زن هستند
«در کشور حدوديک ميليون و ۳۲۵ هزار نفر مصرف کننده مواد مخدر وجود دارد که 90.7 درصد مرد و 9.3 درصد زن هستند» اين آمار را معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت هاي مردمي ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام مي کند و مي افزايد: از يک ميليون و ۳۲۵ هزار نفر معتاد کشور ۱۳۰ هزار نفر زن هستند ضمن آن که بسياري از زنان هم اعتياد خود را پنهان نگاه مي دارند. بابک دين پرست به آمار به دست آمده بر مبناي تحقيقات و منابع مختلف اشاره مي کند که بر اساس آن زنان معتاد در کشور، بيشتر به مصرف ماده مخدر شيشه تمايل دارند. وي علت رواج استفاده از شيشه را ناآگاهي از عوارض اين ماده مخدر و همچنين تبليغات نادرستي مي داند که درباره اين ماده مخرب اطلاعات نادرست به افراد ارائه مي شود. معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر با بيان اين که هم اکنون ۱۳۰ هزار زن در مراکز ترک اعتياد کشور تحت درمان قرار گرفته اند مي گويد: تعدادي از زنان معتاد به علت برخي مشکلات، حاضر به معرفي خود به مراکز ترک اعتياد نمي شوند. بيشتر اين بانوان به علت مفاهيم غلطي که در برخي آرايشگاه ها و باشگاه هاي ورزشي به آن ها القا مي شود به مصرف موادمخدر صنعتي از جمله شيشه روي مي آورند که بسيار خطرسازتر از مواد مخدرسنتي است. به گفته مدير کل پيش گيري و درمان سازمان بهزيستي نيز آمار مربوط به زنان معتاد فراتر از اين ارقام است. فريد براتي سده در گفت وگو با فارس اگرچه تعداد زنان معتاد را حدود ۹ تا ۱۰ درصد از کل معتادان کشور اعلام مي کند اما مي گويد: اين آمار زناني است که به مصرف مواد مخدر اعتياد دارند و در صورت استفاده نکردن از اين مواد به آثار نامطلوب روحي و جسمي دچار مي شوند. ولي اگر بخواهيم تعداد زناني را که حداقل يک بار از مواد مخدر و روان گردان استفاده کرده اند ذکر کنيم آمار زنان معتاد از اين تعداد فراتر مي رود.
۷۰ درصد زنان را مردان معتاد گرفتار کرده اند
اظهارات مختلفي درباره علت گرايش زنان به مواد مخدر مطرح شده است. اعتياد پدر يا همسر، محدوديت هاي اجتماعي، استفاده از داروهاي لاغري و بسياري از دلايل ديگر از جمله مسائلي است که باعث شده زنان هم به مصرف مواد مخدر گرايش پيدا کنند. معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت هاي مردمي ستاد مبارزه با مواد مخدر در اين باره به گزارشگر ما مي گويد: ۷۰ درصد از زنان معتاد توسط فشارهاي خانواده و به ويژه همسرانشان به دام اعتياد گرفتار مي شوند. دين پرست همچنين تصريح مي کند: زنان خيلي زود آسيب مي بينند و به ته خط مي رسند و خودکشي در زنان به ويژه دختران از ديگر عواقب ناشي از مصرف مواد مخدر در اين قشر جامعه است. از سوي ديگر زنان معتاد به آسيب هاي ديگري هم مبتلا مي شوند از جمله فقر، روسپيگري و فرار از خانه. وي همچنين با بيان اين که تبليغات استفاده از مواد مخدر در آرايشگاه ها و باشگاه هاي ورزشي زنانه به ميزان قابل توجهي در اعتياد زنان نقش دارد، اضافه مي کند: بسياري از زنان براي لاغري يا شفافيت پوست به مصرف مواد محرک گرايش پيدا مي کنند، بدون آن که از عواقب اين کار اطلاع کافي داشته باشند. معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت هاي مردمي ستاد مبارزه با مواد مخدر افزايش تعداد زنان و مردان مبتلا به ايدز را از آسيب هاي ناشي از اعتياد زنان مي داند و مي گويد: افزايش بارداري هاي ناخواسته و به دنبال آن سقط جنين و ازدياد بچه هاي سرراهي از ديگر عواقب اعتياد به مواد مخدر در زنان است. وي تاکيد مي کند: بر اين اساس ضمن آن که لازم است تهديدهايي که متوجه زنان است شناسايي شود زنان و خانواده هايي که در معرض خطر قرار دارند نيز بايد مورد حمايت ويژه و متمرکز و هدفمند قرار گيرند. اين هشدارها در حالي است که پيش از اين دکتر عباسعلي ناصحي، مدير کل دفتر سلامت رواني و اجتماعي اعتياد وزارت بهداشت هم، نسبت به افزايش آمار اعتياد زنان ورواج گسترده مصرف داروهاي محرک مخدر واعتيادآور با عنوان لاغري در زنان هشدار داد. به گفته وي عده اي از افراد سودجو از تمايل خانم ها براي کاهش وزن استفاده مي کنند و با تجويز برخي از مخدرها که به عنوان داروهاي گياهي مطرح مي شوند و حاوي مواد محرک رواني هستند آن ها را به ورطه اعتياد مي کشانند. برخي ازاين داروها که به عنوان داروهاي گياهي مطرح مي شوند حاوي مواد محرک رواني مانند آمفتامين و شبه آمفتامين هستند، ضررهاي جسمي و رواني دارند و موجب اعتياد فرد مي شوند. اين مواد در ابتدا باعث کاهش اشتها و کاهش وزن مي شوند و بدين ترتيب فرد تشويق مي شود تا به مصرف اين داروها ادامه دهد و به تدريج فرد به اين داروها اعتياد پيدا مي کند. وي با بيان اين که برخي آرايشگاه هاي زنانه و سالن هاي ورزشي از جمله مکان هايي است که مصرف اين گونه مواد در آن ها بيشتر است آمار اعتياد زنان در برابر مردها را کمتر اعلام مي کند و مي گويد: در سال هاي اخير ۲ مسئله قابل توجه است مسئله اول اين است که سوء مصرف و اعتياد به مواد محرک صنعتي مانند شيشه رو به افزايش است. مسئله قابل توجه دوم هم اين است که آمار اعتياد زنان نسبت به قبل روند افزايشي داشته که اين مورد اعلام خطري براي خانم هاست که ميزان اعتياد به مواد محرک نظير شيشه، حشيش و کوکائين افزايش يافته است.
صبا محمدي وکيل دادگستري که پرونده هاي بسياري در مورد مواد مخدر را پي گيري کرده با بيان اين مطلب که تعداد زنان معتاد نسبت به گذشته افزايش داشته است به خراسان مي گويد: کم رنگ شدن الگوهاي اخلاقي و اعتقادات ديني در خانواده، تاثير رسانه هاي مختلف و آزادي هاي افراد، نگرش زنان به اين آزادي ها، برآورد خانواده ها در مورد جايگاه زن در خانواده و به ويژه تاثير مردان بر زنان از جمله دلايلي است که باعث گرايش زنان به اعتياد مي شود. وي ادامه مي دهد: دور شدن مردان از نقش سنتي خود در خانواده و گرايش آن ها به نقش هاي مدرن و امروزي باعث شده، انس والفت بين همسران کاهش يابد و مسئله اعتياد بين قشرهاي مختلف اجتماعي به گونه اي متفاوت خود را نشان دهد. به نحوي که در خانواده هايي که از نظر پايگاه اقتصادي و اجتماعي بالا هستند گرايش به مصرف سيگار و برخي از انواع مواد مخدر نوعي تشخص رفتاري تلقي مي شود و حتي اگر در ابتدا قصدي براي به اعتياد دچار شدن وجود نداشته باشد اما در نهايت مسئله به همين نقطه ختم مي شود. وي ادامه مي دهد: در طبقات ضعيف نيز گرايش به مواد مخدر معمولاً نوعي گريز از شرايط و مشکلات و وضعيت اجتماعي نامناسب و نداشتن همنشين خوب است. وي اضافه مي کند: در برخي موارد هم مردان معتاد، عامل اعتياد همسران خود هستند تا به اين نحو راحت تر امکان مصرف مواد داشته باشند ضمن آن که زنان هم به منظور فرار از واقعيت هاي روزمره زندگي اعتياد را انتخاب مي کنند و متاسفانه اين امر احتمال ابتلاي فرزندان را هم افزايش مي دهد.
زنان نگران از انگ خوردن
شهلا زني است که سال ها درگير اعتياد همسرش بوده و حتي تلاش زيادي براي ترک اعتياد او کرده است. اما اکنون بعد از گذشت سال ها نه تنها نتوانسته همسرش را از اعتياد رها کند بلکه خودش هم معتاد شده است. او اگرچه تلاش کرده تا ديگران از اين موضوع باخبر نشوند واکنون هم شرايط بدي را تجربه مي کند اما ترس از برملا شدن اعتياد و حرف و حديث هايي که به دنبال خواهد داشت او را از درمان دورکرده است. اين مسئله دغدغه زناني است که گرفتار اعتيادند. «انگ جامعه نسبت به زنان معتاد يک مشکل جدي در مسير درمان اعتياد زنان است» اين نکته را معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت هاي مردمي ستاد مبارزه با مواد مخدر مي گويد وادامه مي دهد: اين امر باعث شده است زنان معتاد انگيزه اي براي حضور در چرخه درمان نداشته باشند. معاون پيش گيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي کشور نيز در اين باره معتقد است به دليل اين که اعتياد بين زنان در جامعه انگ محسوب مي شود، زنان معتاد در وضعيت حاد براي ترک به مراکز بهزيستي مراجعه مي کنند. براتي سده مي گويد: بر اساس آخرين آمار حدود ۴۰ هزار زن از مراکز مختلف، براي ترک اعتياد خدمات دريافت کرده اند و شواهد نشان دهنده اين است که تعداد بسياري از آن ها بر اثر شدت زياد اعتياد به اين مراکز مراجعه کرده اند. وي خاطرنشان مي کند: اين در حالي است که بسياري از مردان در همان مراحل اوليه اعتياد خود براي ترک مواد به اين مراکز مراجعه مي کنند. علت آن نيز اين است که اعتياد بين زنان انگ محسوب مي شود و به اين دليل ديرتر از مردها براي ترک اعتيادمراجعه مي کنند. محمدي نيز خاطرنشان مي کند: اعتياد زنان، چهره اجتماع را نامناسب مي کند و نقش مادري و همسري را که بايد منشاء عاطفه و ارائه خدمات به فرزندان و قطب عاطفي و تکيه گاه معنوي خانواده باشد مخدوش مي کند ضمن آن که در برخي موارد اعتياد زنان موجب مي شود به اعمالي خلاف اخلاق در جامعه روي بياورند و همين امر سلامت فرد، خانواده و اجتماع را در معرض خطر قرار مي دهد. ضمن آن که نقش يک مادر معتاد که همواره در حالت خماري است و حالت طبيعي ندارد بيش از آن که براي همسر و فرزندان مفيد باشد، منفي و آسيب رسان است و در اين خانواده ها بچه ها امکان اتصال به هر فرد، رابطه و مکاني را پيدا مي کنند. وي اضافه مي کند: فرد معتاد منشاء هزينه ها و آسيب هايي است که به خود، جامعه و اقتصاد مي زند. اين وکيل ادامه مي دهد: بسياري از زنان و دختران به دليل برچسب هايي که به يک زن و دختر معتاد در جامعه ما زده مي شود کمتر تصورمراجعه به مراکز ترک اعتياد را دارند آن هم در حالي که زنان معتاد آسيب پذيرتر از مردان معتاد هستند چرا که مصرف مواد در زنان اغلب با آسيب هاي اجتماعي از جمله فرار ازخانه و خشونت همراه است. از سوي ديگر وقتي يک زن گرفتار اعتياد مي شود، تنها او گرفتار پيامدهاي فردي و اجتماعي سوءمصرف نشده است، بلکه مصرف مواد درزنان، فرزندان و خانواده آن ها را نيز تحت تاثير قرار مي دهد. وي خاطرنشان مي کند: علاوه بر اين از آن جا که به زنان معتاد عمدتاً به چشم افراد بي بند و بار و بي عفت نگاه مي شود اگر چنين زني خانواده نيز داشته باشد، خانواده وي نيز از اين انگ ها و برچسب ها مصون نخواهد بود و همين امر نگراني زنان از تلاش براي ترک ومراجعه به مراکز ترک اعتياد را کاهش مي دهد آن هم درحالي که وقتي زن يا مادر خانواده دچار اعتياد مي شود ديگر اجزاي خانواده براي از هم پاشي مستعدتر مي شوند و فرزندان نيز به ويژه دختران خانواده در نتيجه همانندسازي با مادر و مشکلات عاطفي ناشي از مصرف مواد به انحرافات گرايش پيدا مي کنند.
زنان معتاد بي نصيب از خدمات ترک اعتياد
نکته ديگري که در اين باره جاي تامل دارد، ارائه خدمات و اقداماتي است که براي ترک اعتياد و کمک به زنان معتاد در نظر گرفته شده است. آيا زنان نيز اين امکان را دارند از خدماتي که براي ترک اعتياد مردان در نظرگرفته شده است استفاده کنند؟ در اين باره چندي پيش قائم مقام دبير کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در نخستين جلسه کميته زنان و خانواده اين ستاد اظهار کرد: اصل کار ساختاري در حوزه اعتياد زنان داراي اشکال است و بايد بر اساس فرمايش هاي رهبري، ساختار بهبود وضعيت اعتياد زنان را متحول کرد. به گزارش روابط عمومي ستاد مبارزه با مواد مخدر، طاها طاهري افزود: مسئله اعتياد زنان موضوع مهمي است از اين رو اين ستاد در سال ۹۰ مرکز توانمندسازي حوزه زنان را در دفتر توسعه مشارکت هاي مردمي تشکيل داد تا اين مسئله به خوبي شناسايي و بررسي شود. وي با تاکيد بر اين که بايد به صورت ساختاري پديده اعتياد زنان را بررسي کرد، گفت: سبک زندگي يعني يک موضوع و پديده به عنوان رفتاري ارزشمند تلقي مي شود. متاسفانه امروز در کلان شهر تهران حشيش و کوکائين براي برخي از طبقات زنان و دختران به سبک زندگي تبديل شده است و همين سبک غلط منشاء بروزاعتياد و وابستگي دايمي درآنان به مواد مخدر مي شود حتي در بعضي موارد در توزيع و ترانزيت مواد مخدر از زنان استفاده مي شود. وي ادامه داد: تاکنون در ۱۸ استان کشور، مرکز نگهداري ،درمان و کاهش آسيب معتادان راه اندازي و اقدامات بسياري توسط بهزيستي و ساير دستگاه ها در حوزه مبارزه با اعتياد انجام شده است. همچنين در توسعه مشارکت هاي مردمي اقدامات بسيار خوبي انجام شده است اما هنوز نتوانسته ميزان تهديد را کم کند. قائم مقام دبير کل ستاد مبارزه با مواد مخدر با بيان اين که کميته تخصصي زنان بايد صفر تا صد هر آن چه مربوط به حوزه اعتياد زنان و مواد مخدر در اين طبقه جنسي است شناسايي و بررسي کند، افزود: اين حوزه، تکليف معوق نظام، شرع، انقلاب و مطالبه مردم است و بايد اين عقب ماندگي را با اقدام راهبردي اثربخش جبران کرد. به گفته طاهري اهميت مسئله اعتياد زنان را بايد در سياست هاي بالادستي نظام، سياست هاي اجرايي و سياست هاي برنامه پنجم توسعه به وضوح ديد و بررسي کرد و درعين حال نيز بايد همه دستگاه ها در راستاي تحقق اين اسناد بالادستي فعاليت جهادي داشته باشند.
معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت هاي مردمي ستاد مبارزه با مواد مخدر نيز به راه اندازي ۳ هزار و ۹۴۰ مرکز درمان اعتياد در سراسر کشور اشاره مي کند و مي گويد: با توجه به فعاليت اين تعداد مرکز درماني، مراجعه زنان معتاد به اين مراکز نسبت به تعداد زنان معتاد بسيار کم است. وي ضمن آن که تقويت و گسترش برنامه هاي پيش گيرانه براي مصون سازي جامعه به ويژه زنان از مواد مخدر را ضروري مي داند معتقد است بازگشت فرد به جامعه و برقراري پيوستگي هاي مجدد فرد با افراد و نهادهاي اجتماعي ضرورت و پيش شرط هر نوع اقدام حمايتي از اين گونه افراد است. به گفته مدير کل پيش گيري و درمان سازمان بهزيستي نيز ۴۲ مرکز ويژه براي زنان معتاد در سازمان بهزيستي کشور راه اندازي شده است که خدمات درماني و اقدامات کاهش آسيب را به زنان معتاد ارائه مي کنند که در سال ۹۱، بيش از ۱۲ هزار زن از خدمات ارائه شده در اين ۴۲ مرکز بهره مند شده اند. وي با بيان اين که سازمان بهزيستي اقدامات ويژه اي جهت اشتغال زنان بهبود يافته انجام داده است مي گويد: اکنون در ۵ استان تهران، فارس، يزد، گرگان و گلستان اقداماتي براي اشتغال زايي زنان بهبود يافته انجام شده و حدود ۲۷۰ زن از خدمات اين مراکز استفاده مي کنند تا زماني که اين زنان از مراکز ترک اعتياد بيرون مي آيند زمينه اشتغال آن ها فراهم باشد. محمدي هم با توجه به مشاهدات خود از مراکز ترک اعتياد مي گويد: متاسفانه در کشور خدمات اختصاصي براي اعتياد زنان ارائه نمي شود و با توجه به اين که مصرف مواد در زنان ناهنجارتر از مردان تلقي مي شود، زنان معمولاً از مراجعه به مراکز درماني معتادان که بيشترين مراجعه کنندگان آن ها مردان هستند رويگردان هستند به همين دليل لازم است تا به دليل حساسيت اعتياد زنان با توجه به نقش اجتماعي و خانوادگي آن ها توجه ويژه اي به مراکز ترک اعتياد زنان صورت گيرد تا اين گونه زنان بدون نگراني از برچسب خوردن و بي آبرويي به اين مراکز مراجعه کنند.
الگوپذيري دختران از مادران مصرف کننده مواد مخدر و به دنيا آمدن فرزنداني که به حال خود رها مي شوند و افزايش طلاق از چالش هايي است که اهميت توجه به زنان معتاد را يادآوري مي کند ضمن آن که لازم است اين فرهنگ سازي در سطح اجتماع صورت گيرد که اعتياد زنان نه يک موضوع غيراخلاقي بلکه يک بيماري است و نبايد با اين گونه انگ ها مانع بازگشت سلامت به اين قشر از جامعه شد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر